Günümüz dünyasında aşkın üniversal bir olgu olduğunun kabul edildiğini tabir eden uzmanlar, çok sayıda araştırmanın da aşkın kültürel bağlamsal şartlardan etkilendiğine işaret ettiğini söylüyor. Aşkın bağlantıyı başlatıcı olduğunu lisana getiren Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, “Aşk, kısmi kontrolümüzdedir. Daha geçicidir. Sevgi ise karşı tarafı tanımakla, bilmekle daha çok bağlantılıdır.” dedi.
Dr. Mert Sinan Bingöl: “Aşk, neredeyse tüm psikiyatrik hastalıklara ilişkin kriterleri bünyesinde barındıran coşkunluk hâlidir.”
Üsküdar Üniversitesi NPİTANBUL Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, ‘Aşkın Nörofizyolojisi’ konusunu kıymetlendirdi.
Psikiyatri Uzmanı Dr. Mert Sinan Bingöl, münasebet kavramının insanın hayatındaki tahminen de en pahalı kavramlardan biri olduğunu söz ederek, bağ kurmanın değerli olduğunu ve beynin birbirini ‘tamamlayıcı’ özellikte olan ‘iki yarımküreden’ oluşuyor olmasına da işaret etti.
İletişim olmazsa nöronlar da beşerler da kuruyup ölüyor
Nöronlar, birbirleriyle ne kadar sık irtibat kurarsa ortadaki irtibatların o kadar güçlü olacağını lisana getiren Dr. Mert Sinan Bingöl, “Bu nöronal ilişkiler; genetik, mizaç ve çevresel etkileşimler sonucunda daha çok gelişir ya da geriler. Tabiatta izole bir hâlde var olabilecek ne bir nöron ne de bir insan vardır. Karşılıklı uyarıcı etkileşimler olmazsa nöronlar ve beşerler kuruyup ölürler.” dedi.
Aşk nedir?
Aşkı; ‘Her iki tarafın da daha uygun bağlar yaratabilecek olan hayal gücüyle olumlu yanılsamalara kapıldığı ve başka bireye kendisinin idealize ettiği önyargılı bir imgeye, ayrılmaz biçimde bağlandığı ağır bir süreç’ olarak tanımlayan Dr. Mert Sinan Bingöl, günümüz dünyasında aşkın üniversal bir olgu olduğu kabul edilmekle birlikte çok sayıda araştırma bulgusunun aşkın kültürel bağlamsal şartlardan etkilendiğine işaret ettiğini söyledi.
“Tutkulu aşk, kendi ruhsal ve fizyolojik gereksinimlerimizle alakalıdır.” diyen Dr. Mert Sinan Bingöl, aşkın alakayı başlatıcı olduğunu da lisana getirerek, “Aşk, kısmi kontrolümüzdedir. Daha geçicidir. Sevgi ise karşı tarafı tanımakla, bilmekle daha çok alakalıdır. Objesi aşikardır. Bağlantıyı sürdürücüdür. İtinayla beslenip büyütülen bir şeydir. Sürece bağlı olarak daha kalıcı olabilir. İtimatla bağlıdır. Aşık olma süreci; genetik, hormonlar, çevresel ve ruhsal tecrübelerle oluşmaktadır.” dedi.
Peki aşk bir hastalık mı?
Dr. Mert Sinan Bingöl, “Aşk, neredeyse tüm psikiyatrik hastalıklara ilişkin kriterleri bünyesinde barındıran coşkunluk hâlidir. Psikiyatrik hastalıklarda görünen belirtilerin ve bulguların çabucak hemen hepsi bir aşk sürecinde görülebiliyor.” formunda konuştu.
Cinsel uyaranlara erkekler daha duyarlı
Duygularının hissedilebilmesi için bilişsel faktörlerin tek başına kâfi olmadığını, tıpkı vakitte aşikâr bir duyguya uygun nörokimyasal ve otonomik hudut sistemi reaksiyonlarının de olabilmesi gerektiğini kaydeden Dr. Mert Sinan Bingöl, şunları da tabir etti:
“Cinsel uyarılma sırasında aktive olan beyin bölgeleri romantik aşk sürecinde aktive olanlarla benzeridir. Aşk ve sevgi bağları, beyindeki ödüllendirme sisteminin (limbik sistem) aktivasyonuna da dayanan karmaşık nörobiyolojik fenomenlerdir. Amigdala; görsel ve işitsel uyaranların kesişme noktasını oluşturması ve limbik sistem, beyin kabuğu ve beyin sapı ile yaptığı yaygın irtibatlar nedeniyle bilhassa kıymet taşır. Erkek amigdalasının dişi amigdalasından yüzde 20 daha büyük olduğu bilinmektedir. Bu nedenle görsel cinsel uyaranlara erkek amigdalası daha hassastır. Bu bilgi, erkeklerde pornografinin daha yaygın görülmesini ve bayanların neden görsel uyaranlar karşısında erkekler kadar süratli uyarılmıyor oluşunu açıklayabilir.”
Anne babanı seçemiyorsun, eşini seçiyorsun lakin nasıl?
İnsanların ebeveynlerini, kardeşlerini ya da çocuklarını seçemediğini fakat kendi tercihi olarak eşini seçebildiğini lisana getiren Dr. Mert Sinan Bingöl, “Onu da büyük oranda bilinçdışı seçiyoruz. Fizikî çekim, bir şahısla karşılaştığımızda birinci dikkat ettiğimiz özelliktir. Karşı cinsin güzel yahut hoş bulunması üzere dış özellikler, bağlantının erken evrelerinde en değerli belirleyicilerinden biridir.” formunda konuştu.
Fiziksel çekiciliğin kısa vadeli bağlantılarda ve tanışma sırasına daha değerli olduğunu kaydeden Dr. Mert Sinan Bingöl, “Coğrafi yakınlık da çekim açısından kıymetlidir. Bilhassa ergenlik ve sonrasında tıpkı mahallede, okulda, iş yerinde bulunuyor olmak ilgi duyma ve yakınlaşma olasılığımızı arttırır.” dedi.
Kültürel ve toplumsal normların misal olana çekim duyulmasını sağladığını da tabir eden Dr. Mert Sinan Bingöl, “Evrimsel, biyolojik ve bilinçdışı normlar ise bizi zıt olana yöneltmektedir. Hem kendimize benzeyen şahısları daha alımlı buluruz hem bizim üzere olan eşlere kucak açarız hem de bir arada uzun yıllar geçirdiğimiz eşimize daha çok benzeşiriz. Tamamlayıcılık da değerli bir faktördür. Zıtlık ve farklılıklara karşın memnun olabilen çiftlerde, en değerli etken uyumluluktur.” diye konuştu.
Erkeklerin cinsel çekimden daha süratli etkileniyor
Bireyin bedeninde salgılanan hormonların cinsel istek için kıymetli bir etken olduğunun gözlemlendiğini de belirten Dr. Mert Sinan Bingöl, “Güçlü bir bağlantıda cinsel cazipliği yok sayamayız. Cinsel çekiciliğin varlığı değerlidir. Genel çalışmalar erkeklerin cinsel çekimden daha süratli etkilendiğini gösteriyor. Aşinalık ve benzerlik, dostluk ve muahedeyi geliştirse de tutkulu aşk ve cinsel çekimi ateşlemek için bir ölçüde yabancılık ve benzemezlik gerekir. Son analizde egzotik olan erotik olur. ‘Coolide Etkisi’ olarak bilinen yenilik tesiri araştırması bize gösteriyor ki dopamin kısa müddetli heyecana; oksitosin ise bağlanma temelinde uzun soluklu muteber bir alakaya itmektedir.” dedi.
Stres faktörlerinin, aşk süreçlerini en çok tetikleyen ögeler olduğuna da vurgu yapan Dr. Mert Sinan Bingöl kelamlarını şöyle tamamladı:
“Özellikle tutkulu aşka dönüşümde bir mani vardır. Pürüz ne kadar fazla ise çekim o kadar artıyor. Kişi kurtarıcı bekliyor bu durum aşkı tetikliyor. Kişi gerilim anında uyarılmış oluyor ve o hissin varlığını daha çok hissediyor.
Karşılılık ögesi aşkı besler, aşk karşılığında aşkı ister, bunu bulduğumuzda güçlü bağlanmalar yaşıyoruz. Seçtiğimiz kişinin bizden bir modül taşıdığı düşünülür bu duruma eksikliğin giderilme muhtaçlığı diyebiliriz. Hayata tıpkı açıdan değil, tıpkı acıdan bakanlar birbirlerine daha çok çekim hissederler. Birebir noktadan yaralananlar birbirlerine daha süratli çekim hissederler.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
