Hiç hafiflemeye çalışırken ara verdiğiniz mesullüklerinizin ya da yapılması gerekenler listenizin zekanızda dönüp durması yüzünden strese girdiniz mi? Yanıtınız evetse, muhtemelen bir haylimizin zaman zaman tecrübelediği bu vaziyetin bir adı olduğunu öğrenmek bakış açınıza katkı sağlayabilir: ‘Stresslaxing’. Türkçe’de henüz bir karşılığı bulunmayan ama stresli hafifleme gibi çevirebileceğimiz bu kavram; kendimizi strese sokan bir gidişattan uzaklaştırarak hafiflemeye çalıştığımızda, o stres yaratan vaziyet üzerinde çalışmadığımız için daha fazla strese girme gidişatımızı anlatıyor. Öteki bir deyişle, stresten azıcık olsun uzaklaşalım derken kendimizi daha büyük bir stresin içerisinde bulabiliyoruz. ‘Stresslaxing’i bir nevi toksik bir döngü olarak da değerlendirmek muhtemel: Bitirilmesi gereken bir iş veya görevin yarattığı stres, stresten uzaklaşmak için o işe ara verip hafiflemeye çalışma, ara verdiğiniz şeylerin kafanızda dönüp durması ve daha fazla stres…
Yapılan bir hayli araştırmaya göre insanlar rastgele bir işten uzaklaşarak hafiflemeye çalışmalarının fobi ve kaygılarını daha da artırdığını söylüyor. Hafiflemeye bağlı endişe üzerine yapılan bir çalışmada katılımcılardan bir görevi bitirmeleri isteniyor ve görevler henüz bitmeden mola vermeleri söyleniyor. Evvelinde ve ara verdiklerinde katılımcıların birtakım stres bulguları süratli kalp atışı veya terleme gibi ölçülüyor ve insanların yüzde 30’undan aşırısının gevşetici bir şeyler yapmaya çalışırken daha fazla strese girdikleri bulunuyor. Başka Bir Deyişle, bir hayli insan için hafifleme gayreti rahatsızlıkla sonuçlanabiliyor. Peki, neden hafiflemeye çalışmak daha fazla strese neden oluyor?
‘Stresslaxing’ neden ortaya çıkıyor?
Hafiflemeye çalışırken bir hayli insanın kendisini stres içerisinde bulmasının muhtelif nedenleri olsa da en yaygın nedenler arasında:
Hakimiyeti kaybetme fobisi
Suçlanma kaygısı
Uyaranların aşırılığı ve
Gerçekdışı temenniler yer alıyor.
Şöyle ki, çoğumuz üzerinde çalıştığımız iş veya mesullükten uzaklaştığımızda hakimiyeti elimizden vazgeçtiğimiz için daha kaygılı sezebiliyor ve odağımızı dinlemeye çevirmek yerine bir an evvel üzerinde yoğunlaştığımız işe dönmek için kullanabiliyoruz. Öte yandan, özellikle dükkanında uğraştığımız bir görev, proje gibi bir mevzu üzerinde çalışırken ara verdiğimizde başkalarının bizim hakkımızda negatif düşüncelere sahip olmasından çekinip dinlenmekten sakınabiliyoruz.
Günümüzde maruz kaldığımız pozitif-negatif bir hayli uyaranı da göz önünde bulundurursak zekâmız devamlı başka şeylerle meşgul olduğu için dinlenmeye, hafiflemeye çalıştığımız zamanlarda zekamızı susturamadığımız için stresimizin daha da çoğalmasına neden olabiliyoruz. Son olarak, çağdaş dünyanın çok süratli temposunda devamlı daha aşırısını yapmaya, her şeyi ivedi ivedi halletmeye çalışırken farkında olmadan gerçekdışı temenniler yaratabiliyoruz. Misalin, 3-4 günde anca bitirilebilecek bir işi, bir güne sıkıştırmaya çalışarak neredeyse ihtimalsiz bir temenniye girerek kendimizi daha fazla strese sokabiliyor ve bu sebeple dinlenirken kabahatlilik, rahatsızlık gibi negatif duyguların içerisine girebiliyoruz.
Vücudumuzu, zekamızı dinlendirememenin ve stres seviyemizi artırmasının yanı gizeme stresslaxing ile çok sık karşılaşmak, erteleme alışkanlığının ortaya çıkmasına da zemin hazırlayabilir. Şöyle ki, stres yaratan gidişattan uzaklaşıp dinlemeye çalışırken hakikatinde o gidişatla alakalı daha endişeli sezmek, seçenek bir hafifleme usulü olarak o işi ertelemeye neden olabilir.
